W życie weszła ustawa o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji.
Praktycy ochrony konkurencji stają przed nowym wyzwaniem – jak, wykorzystując przepisy nowej ustawy, precyzyjne oszacować wartość szkody wywołanej działaniem godzącym w konkurencję. Doświadczenia europejskie oraz amerykańskie wskazują jednoznacznie, że uzyskanie rzetelnego i przekonywającego dla sądu wyniku wymaga zaangażowania wiedzy ekonomicznej. Dokonanie kluczowych ustaleń jest możliwe wyłącznie przy wykorzystaniu teorii i narzędzi ekonomicznych oraz narzędzi pozwalających na jakościową i ilościową analizę informacji o mechanizmach funkcjonowania rynku i jego uczestników.
COMPER dysponuje wiedzą i doświadczeniem pozwalającym na wsparcie działań prawnych w złożonych postępowaniach dotyczących ochrony konkurencji, w tym spraw odszkodowawczych. Nasz zespół łączy wiedzę teoretyków i praktyków z zakresu ekonomii, zarządzania, rachunkowości, finansów, statystyki oraz ekonometrii. Możemy również pochwalić się wieloletnią praktyką stosowania prawa ochrony konkurencji. Specjaliści COMPER brali aktywny udział w wielu postępowaniach przed Prezesem UOKiK, jak również opracowywali kompleksowe rozwiązania prewencji antymonopolowej (audyty, programy zgodności).
Wdrażane przepisy stanowią bez wątpienia nowy standard jakościowy w dochodzeniu roszczeń w polskim systemie prawnym. Z punktu widzenia ekonomisty kluczowy jest fakt, że ustawa wyznacza ścieżkę postępowania dla prowadzenia kalkulacji ekonomiczno-finansowej szkody. Doświadczenie COMPER podpowiada, że wymóg przedstawienia dowodu ekonomicznego jest szczególnie wyraźny na czterech etapach procesu szacowania szkody:
- określenie obszaru konkurencji (tzw. rynku właściwego) i oszacowanie jego struktury,
- wyznaczenie okresu naruszenia,
- ustalanie dokumentów mogących stanowić środek dowodowy w sprawie oraz
- kalkulacja poziomu szkód, jakie mogły zostać poniesione na skutek praktyki antykonkurencyjnej.
Ważnym punktem odniesienia dla każdej z analizowanych spraw będzie precyzyjne wyznaczenie obszaru konkurencji, na którym miało dojść do domniemanego naruszenia. W wielu sprawach dostępne narzędzia analizy ekonomicznej pozwalają na weryfikację założeń przyjętych w celu wyznaczenia rynku właściwego. W przypadkach wymagających pogłębionego badania, COMPER angażuje do współpracy doświadczonych specjalistów – inżynierów, technologów procesowych, informatyków, czy też biegłych księgowych. Ustalenie kluczowych dat lub przedziałów czasowych charakteryzujących badane naruszenie może być utrudnione z uwagi na charakter praktyki (z reguły poufne ustalenia). Wówczas opracowanie materiału dowodowego wymaga wykorzystania narzędzi analizy statystycznej lub technik ekonometrycznych. Podobnie w przypadku konieczności ustalenia materiałów mogących stanowić potencjalne dowody w sprawie. Bogate doświadczenie COMPER w obszarze analizy finansowej, rachunku kosztów oraz badania procesów biznesowych, pozwala na ustalenie kluczowych dla sprawy informacji przy wnioskowaniu przez analogię, również przy ograniczonym dostępie do danych. Zasadniczym elementem w procedurze dochodzenia odszkodowania jest kalkulacja wartości poniesionej szkody. Zespół COMPER posiada niezbędne kompetencje w zakresie szacowania tego rodzaju wartości. W sprawy odszkodowawcze angażujemy specjalistów w zakresie analizy finansowo-księgowej, metod alokacji kosztów i badania marż, weryfikacji poprawności danych ekonomicznych i oceny ich spójności. Zaangażowanie COMPER zapewnia wysoki poziom sprawności i bezpieczeństwa prowadzonych postępowań dotyczących odszkodowania z tytułu naruszenia prawa ochrony konkurencji.
Z doświadczenia COMPER wynika również, że optymalnym rozwiązaniem jest zaangażowanie zespołu ekonomicznego już na etapie postępowania wyjaśniającego, najpóźniej – z chwilą wszczęcia postępowania antymonopolowego. Wybór takiej strategii zwiększa szanse korzystnego rozstrzygnięcia podczas procedury administracyjnej przed Prezesem UOKiK. Jest to o tyle ważne, że ustalenia dokonane przez organy ochrony konkurencji, dotyczące tego czy dana praktyka antykonkurencyjna miała miejsce, będą wiążące dla sądu, przed którym dochodzone będzie odszkodowanie. Poza wykorzystaniem analiz ekonomicznych bezpośrednio w toku postępowania administracyjnego czy też sądowego, warto zwrócić uwagę na możliwość wykorzystania pogłębionych analiz ekonomicznych w ramach mediacji. Odpowiedniej jakości argumenty pozostające w dyspozycji zainteresowanej strony mogą znacząco skrócić okres i zmniejszyć koszty poszukiwania rozwiązania akceptowalnego dla wszystkich zainteresowanych.
Przepisy określające tryb dochodzenia odszkodowania z tytułu naruszenia konkurencji stanowią również ważny element polityki zarządzania ryzykiem antymonopolowym. Umożliwiają dokonanie bardziej kompleksowej niż dotychczas oceny skutków realizacji własnej polityki handlowej oraz efektów strategii innych uczestników rynku – konkurentów i kooperantów. W procesie szacowania ryzyka antymonopolowego powinno się zidentyfikować możliwe źródła naruszenia przepisów prawa ochrony konkurencji, oszacować ryzyko wystąpienia, by ostatecznie uwzględnić je rachunku ryzyka.
Tym samym, obok oszacowania ryzyka otrzymania kary finansowej o wartości do 10% obrotu oraz dotkliwych sankcji strukturalnych lub behawioralnych , uwzględnić należy nową pozycję – ryzyko konieczności naprawienia szkody. Zespół COMPER wspiera swoich klientów w procesie monitorowania potencjalnej wartości odszkodowań już na etapach opracowywania i wdrażania strategii rynkowej.