Stanowisko COMPER Fornalczyk i Wspólnicy sp.j.
w sprawie konsultacji przedłużenia obowiązywania wytycznych dla sektora lotniczego w zakresie pomocy operacyjnej
Porty lotnicze, w szczególności regionalne porty lotnicze, odgrywają istotną rolę w rozwoju regionów oraz utrzymaniu ich potencjału inwestycyjnego. Szereg portów lotniczych w okresie 2008-2019 borykał się z problemami finansowymi ze względu na konieczność poddawania się naciskom przewoźników, w szczególności przewoźników niskokosztowych.
Porty te zabiegały o obecność przewoźników w danym porcie poprzez np. akceptowanie zniżek opłat lotniskowych. Konsekwencją takiego działania jest generowanie przez dany port lotniczy niskich przychodów, co znacząco wpływa na rentowność portu. W zamian jednak lotnisko dysponuje ofertą połączeń lotniczych i może tym samym zapewnić mieszkańcom danego regionu możliwość komunikacji z innymi regionami UE. Dodatkowo - co jest niezmiernie ważne - funkcjonowanie portu lotniczego pozwala na zapewnienie sprawnego funkcjonowania gospodarki regionalnej oraz przyciągania nowych inwestorów i rozwoju działalności gospodarczej danego regionu.
Pandemia COVID-19, a następnie wojna w Ukrainie, przełożyły się na powstanie istotnych problemów finansowych portów lotniczych, w szczególności małych regionalnych portów lotniczych. Bezpośrednimi przyczynami problemów są, po pierwsze, dramatycznie zmniejszony ruch lotniczy, a po drugie, zwiększenie kosztów funkcjonowania portów lotniczych w konsekwencji konieczności zapewnienia standardów sanitarnych oraz pogłębiającej się presji inflacyjnej. Funkcjonowanie regionalnych portów lotniczych w nowych warunkach rynkowych (COVID-19 i wojna w UA) wiąże się więc z tym, że określona część kosztów stałych nie może być pokryta przychodami od przewoźników, a jednocześnie port lotniczy musi nadal pełnić rolę zaplecza infrastrukturalnego (transportowego) rzutującego na konkurencyjność danego regionu.
Proponowane wydłużenie okresu udzielania pomocy operacyjnej do roku 2027 jest jak najbardziej potrzebne dla utrzymania operacyjności danych portów lotniczych, lecz jednocześnie konieczne jest zwrócenie uwagi na fakt, że powinna być przewidziana możliwość sprawnej weryfikacji i kolejnego przesunięcia tej granicznej daty (alternatywnie, wprowadzenia jeszcze dłuższego okresu przejściowego obowiązywania Wytycznych w ramach projektowanej zmiany) ze względu na rozwój wskazanych powyżej czynników rzutujących na funkcjonowanie sektora lotniskowego i lotniczego.
Należy pamiętać, że zabieganie o utrzymanie siatki połączeń niekiedy wymaga podejmowania decyzji negatywnie rzutujących na rentowność danego portu lotniczego. Jednocześnie port lotniczy jest poddany obowiązkowi realizowania inwestycji odtworzeniowych, jak również zmuszony jest wypełniać oczekiwania mieszkańców i przedsiębiorców danego regionu. Z tego też względu zasadnym jest nie tylko przedłużenie okresu wsparcia operacyjnego (do 2027 lub dłużej), lecz również wprowadzenie rozwiązań umożliwiających definiowanie funkcjonowania małych portów lotniczych jako UOIG.
Obecne Wytyczne również przewidują możliwość określenia działalności danego portu lotniczego jako UOIG, lecz ustanowienie tej konstrukcji wymaga spełnienia bardzo rygorystycznych zasad, ze szczególnym uwzględnieniem uwarunkowań lokalizacji danego portu lotniczego (terytoria zamorskie i terytoria oddalone). W efekcie skorzystania z rozwiązania, jakim jest UOIG, w praktyce jest niezmiernie trudne.
Wprowadzenie możliwości zastosowania tego rozwiązania do małych portów lotniczych pozwoli na zwiększenie bezpieczeństwa i stabilności UE oraz zapewnienia lepszego alokowania zapotrzebowania na usługi lotnicze w Unii.
Wprowadzenie takiego rozwiązania pozwoli na zapewnienie stabilnej infrastruktury wsparcia funkcjonowania społeczeństw odpornych na zmiany (sustainable societies), co pozwoli na zwiększenie bezpieczeństwa danego regionu, a w konsekwencji całej UE.
Mając na względzie powyższe uwarunkowania, należy pozytywnie odnieść się do proponowanego wydłużenia okresu możliwości udzielania pomocy operacyjnej do roku 2027, przy równoczesnym złożeniu postulatu o dodatkowe wydłużenie proponowanego okresu o kolejne 10 lat. Jednocześnie samo wydłużenie tego okresu nie pozwoli na ustabilizowanie funkcjonowania portów lotniczych, ponieważ ze względu na ich charakterystykę oraz przy uwzględnieniu roli, jaką pełnią w funkcjonowaniu danego regionu, konieczne jest również zapewnienie możliwości finansowania działalności małych, regionalnych portów lotniczych jako podmiotów świadczących UOIG.
Wyrażamy nadzieję, że w trakcie prac nad przygotowywaniem nowych wytycznych w zakresie finansowania portów lotniczych Komisja Europejska weźmie pod uwagę znaczenie dla utrzymania stabilności społeczeństw unijnych jakie mają funkcjonujące porty lotnicze.
[Nasza opinia na stronie KE znajduje się TU]